Soğuk savaş yıllarının Türkiye’deki en önemli havaalanlarından Sinop Havaalanı içerisinde dikili bulunan ve kimse tarafından bilinmeyen sütunun sırrını Sinoplu koleksiyoner çözdü.
Üzeri temizlendiğinde ‘Sinop-Moskova Tayyare Meydanı’ yazısının görüldüğü sütunun, bundan tam 80 yıl önce Eskişehir 1. Tayyare Alayı’na bağlı filonun gerçekleştirdiği Sinop-Moskova uçuşunun anısına dikildiği ortaya çıktı. Yapıldıktan sonra kaldığı bataklık alanda geçen uzun yıllar nedeniyle unutulan sütunun, o tarihlerde düşüncesi bile hayal olan Sinop Havaalanı’nın ilk temel taşını oluşturmuş.
Koleksiyoner ve makine mühendisi Cemalettin Kaya, sütunun tarihe ışık tuttuğunu belirterek, söz konusu eserin Sinop’un gelecek kuşaklara aktarılması gereken önemli bir mirası olduğunu söyledi. Sütunun üzerine temizleyerek kaybolan yazılarını ortaya çıkartan Kaya, “Yazıları gördüğümde çok heyecanlandım” dedi.
Sütunun hikayesini anlatan Kaya, “1933 yılında Cumhuriyetin onuncu yıl törenlerine, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) hükümeti bir heyetle katılmış. Sovyet ekibi törenlere üç uçakla gelmiş ve bu uçakları Türk hükümetine hediye etmişler. Bu anlamlı ziyaret sonrası aynı şekilde bir Türk Tayyare Filosu’nun da Rusya’ya ziyareti programlanmış ve 1934 yılı nisan ayının son yarısında Eskişehir’den Rusya’ya doğru yola çıkılmış. Eskişehir-Sinop uçuşu ardından, Sinop’tan Sivastopol ve Harkof üzerinden Moskova’ya uçuş gerçekleşmiş. Kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre bu seyahat, yurt dışına ve deniz aşılmak suretiyle uçaklarla gerçekleşen ilk seyahat. Seyahat sırasında her türlü tedbir alınmış, filo mürettebatına kauçuk ceketler verilmiş, aynı zamanda deniz üzerinde emniyeti sağlamak bakımından Sinop-Odesa arasında deniz kuvvetlerimize ait üç muhrip 25 mil ara ile yerleştirilmiş. Hatta Sinop’ta geçici bir telsiz istasyonu kurulmuş ve Vehbi Uçaner’in bulunduğu uçaktaki telsizle deniz geçilinceye kadar Sinop ile irtibat temin edilerek hava durumu hakkında bilgi edinilmiş. Ayrıca Yıldırım Yakard idaresinde altıncı bir uçakta asıl filo ile Sinop’a kadar gelerek filo uçaklarında herhangi bir arızaya karşı tedbiren görevlendirilmiş. 21 Nisan’da başlayan seyahate katılan ekibimiz 9 Mayıs’ta Moskova’ya ulaşmışlar. Moskova’da on beş gün kalındıktan sonra ziyaret amacıyla ve trenle Leningrad’a gidilerek bir hafta kadar da orada kalınarak çeşitli ziyaretler ve geziler tertip edilmiş. Rusya seyahatini tamamlayan filomuz 14 Mayıs’ta Rus-Romen sınırını geçerek Bükreş’e varmış. Daha sonra Bulgaristan üzerinden geçilerek İğne Ada’dan Karadeniz’e çıkılmış, Terkos Gölü – Yeşilköy üzerinden Eskişehir’e dönüş gerçekleştirilmiş. Söz konusu seyahat, 1934 yılında dünya siyaseti ve Türk-Rus siyasi ilişkileri açısından da önemli bir hava estirmiş” diye konuştu.
Sütunun bu seyahatin anısına dikildiğini belirten Cemalettin Kaya, şöyle konuştu: “Şu anda bizde burada sizin aracılığınızla tarihe not düştük. Unutulan ve üzeri yosunla kaplanan bu tarihi taşın, Sinop Havaalanı’nın ilk temel taşı olduğunu gördük. Daha burada havaalanı bile yokken, alanın Sinop-Moskova Tayyare Meydanı olarak adlandırıldığını ve böyle önemli bir hikayenin anıtlaştırılmış nişanesini tüm vatandaşlarımızla paylaşmak istedim. Bu arada anıt, ileride Sinop’ta kurulması planlanan kent müzesi içinde önemli bir yapı taşı olacaktır. Tabi önce bu anıtın Ukrayna ve Rusya’daki izlerinin de takip edilerek, söz konusu seyahatin belge ve resimleri de toplanması şart. Toplanacak kaynaklar kent müzesinde önemli bir malzeme teşkil edecektir.”
Editör: Vitrin Haber
