İsraf, her konuda bireyin sınırı aşacak ve makulden çıkacak davranışlarda bulunması durumudur. İktisatta para, emek, zaman gibi kıt kaynakların gereksiz yere harcanması, savurganlık ve tutumlu olmama olarak da tanımlanır. Günümüzün en büyük sorunlarından biri israftır. Nedir bu soruna karşılık çözüm? İsraftan kaçınarak tasarruf etmek.
İsrafın karşılığı olan tasarruf, genellikle para biriktirme ve idareli harcama anlamlarında kullanılan bir kelimedir. Eldeki kısıtlı kaynakların gereksiz yere harcanmamasıdır. Tasarrufun temelinde tüketimde kanaatkâr ve iktisatlı olmak yatar.
Lüzumsuz harcamalar israf sayılırken, kullanılan bazı eşyaların vs. tekrar ekonomiye kazandırılamaması da (geri dönüşüm) israftır. Geri dönüşüm, kullanılmış ve bir daha kullanılmayacak olan maddelerin tekrar işlenerek kullanıma sunulmasıdır.
Özellikle son 40 yılda üretim ve tüketim tarzında ve yaşam tarzlarımızda olan değişime (nüfusun %80’den fazlasının şehirde yaşaması) bağlı olarak israfın boyutları da artmıştır. İhtiyaç fazlası alımlar, kullanılmaya müsait eşyaların kullanılmadan çöpe atılması, elektronik ve teknolojik eşyalarda sürekli üst segment modellerin piyasaya sürülmesi, ekmek başta olmak üzere tonlarca gıda ürünlerinin çöpe gitmesi vs.
Bizim gibi israftan kaçınmayı telkin eden örfe ve dini öğretiye sahip olan bir toplum, 2021 yılında 67 ülke arasında yapılan bir çalışmaya göre gıda israfında üçüncü sırada yer alıyor. Ülkemizde her yıl 7,7 tondan fazla gıda çöpe gidiyor. Her yıl kişi başına 93 kg gıda israf ediliyor. Bu israfın ekonomik karşılığı ise 4 milyar € civarındadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde israf had safhaya ulaşırken unutmamak gerekir ki dünya nüfusunun önemli bir kısmı açlık sınırının altında yaşamaktadır.
İsrafın karşılığı olan tasarrufu su, elektrik, enerji, ham madde, emek, zaman, hizmet gibi her alanda dikkate almalıyız. Akıllı telefonun ortalama kullanım süresinin 2 yıl olduğu dikkate alındığında israfın boyutunu siz düşünün. Aynı şekilde elektrikte de lüzumsuz kullanımın yanında kayıp kaçak oran %12’ler civarındadır. Su vs. de dikkat edilmesi gereken önemli değerdir. Ülkece yılda 20 milyar ton suyu israf ediyoruz. Suyun 75’i tarımda, 11%’i evlerde ve kalan 14%’lük kısım da sanayi kullanılmaktadır. Tarımda kullanılan suyun mutlaka modern kullanıma (damla ve yağmurlama) dönüştürmek gerekir. Çünkü geleceğin en önemli sorunu su ihtiyacının karşılanması olacaktır.
Günün sonunda sanılanın aksine israf çoğunlukla fabrikalardan, üretim tesislerden değil biz bireylerden kaynaklanıyor. Gıda, giyim, elektrik, elektronik, su gibi alanlarda yapılan israfı, tasarruf ederek ve devletin ya da kurumların geri dönüşüm sistemini kullanarak ekonomiye tekrar kazandırılmasını sağlayabiliriz.
Şunu bilmeliyiz ki sosyal medya ile en değerliği varlığımız olan zamanı okuma, yazma, üretme, spor yapma, güzel sanatlarla uğraşma yerine boşa harcıyoruz yani israf ediyoruz.
Unutmayalım ki; Her çok, azdan olur.