Üç aylar, hidayet ve rahmet kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm’in indirildiği Ramazan ayının yaklaştığını müjdeleyen Receb-i şerif, Şaban-ı şerif ve Ramazan-ı şerif aylarıdır. Bu mübarek aylar içerisinde öyle feyizli ve bereketli geceler vardır ki, Yüce Allah’ın rahmet ve mağfireti bu gecelerde mü’minler üzerine yağmur gibi yağar.
Recep ayında, Ramazan ayının ilk habercisi Regaip Kandili; Peygamberimizin bütün insanlığı temsilen Cenab-ı Hakkın yüksek huzuruna kabulü anlamına gelen Miraç Kandili; Şaban ayında,rahmet gecesi olan Berat Kandili; Ramazan ayında, ise bin aydan daha hayırlı olan Kadir Gecesi bulunmaktadır.
Üç Aylar Müminleri davet ediyor… Namazlara daha fazla dikkat etmeye, nafile ve kaza orucu tutmaya, Zikir ve duaları çoğaltmaya, Kur’an okumaya, Tövbeleri yenilemeye, Nefis muhasebesi yapmaya.
Üç Aylara girerken şu soruları kendimize bir sormalıyız: "Ey Allah'ı seviyorum diyen İnsan! Borçlu olduğun kulluk vazifeni yapabiliyor musun? Peygamberi seviyorum diyen Müslüman! Onun sünnetini, ahlâkını yaşıyor musun? Kitabım Kur'an'dır dediğin halde Kur’an’ın emirlerine sarılıp yasaklarından kaçınıyor musun? Allah'ın nimetlerini yediğin halde şükrünü eda edebiliyor musun? Cennet haktır deyip arzuladığın halde ona lâyık hazırlığın var mı? Cehenneme götürecek kötülüklerden uzak durabiliyor musun?
Üç Aylar ve Mübarek Geceler
Recep Ayı mukaddes bir aydır. “Ramazana hazırlık” Recep ayının gelmesiyle başlar. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v) bu aylarda daha çok ibadet eder ve Enes b. Mâlik'ten rivayet edildiğine göre, Recep ayı girdiği zaman şöyle dua ederdi: “Allah'ım! Recep ve Şâban aylarını hakkımızda mübarek eyle, bizi Ramazan ayına ulaştır!” (1) Recep ay'ı, içinde iki kandil gecesi bulunması açısından faziletli bir aydır. Receb ayının ilk cuma gecesi Regaib kandilidir.
Regaib; kelime olarak herhangi bir şeyi istemek, arzulamak ve onu elde etmek için çaba sarf etmek demektir. Receb ayının ilk Cuma gecesine Regaib Kandili denir. Her Cuma gecesi kıymetlidir. Bu iki önemli gece bir araya gelince daha kıymetli olur. Allah Teâlâ bu gecede Müminlere ihsanlar, ikramlar yapar.
Miraç Kandili Receb ayının içinde bulanan bir başka gece de feyiz ve bereketin coştuğu mübarek Miraç Gecesidir. Miraç gecesi, Allah Teâlâ’nın sevgili kulu ve rasûlü Hz. Muhammed (s.a.s.)’i; Mekke’deki Mescid-i Haram’dan, Kudüs’teki Mescid-i Aksa'ya götürdüğü (2) ve oradan da kendi huzuruna yükselttiği bir gecedir. Miraç bir yükseliştir, bütün süfli duygulardan, beşeri hislerden tertemiz bir kulluğa, en yüce mertebeye yükseliştir. Bu ulvi seyahat mucizelerin en büyüğüdür. Miraç’ta verilen hediyeler Miraç olayının, Müslümanlar için önemli sonucu Miraç’ta verilen hediyelerdir.Nitekim bir hadiste bu hediyeler şöyle ifade edilmiştir: “Miraçta Hz. Peygamber (s.a.v.)’e şu üç şey verildi: Beş vakit namaz, Bakara Suresinin son kısmı (Amenerresulü), Bu ümmetten Allah’a şirk koşmayan kimselerin günahlarının bağışlanacağı müjdesi.” (3) "Namaz mü’minin Miracı" olduğu için İslâm dininin temel direği olmuştur. Nasıl ki, Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.), Miraç'ta vasıtalardan arınmış olarak, Mevlâsı ile buluştu ise; mümin de namazda vasıtasız olarak doğrudan doğruya Rabbinin huzuruna çıkar, sadece O'na kulluk etme ve sadece O'ndan yardım isteme fırsatı bulur. Öyle ise, mümin günde beş vakit namazını dikkatle ve huşu içerisinde kılacak olursa, o namaz onun için bir Miraç olur ve kul onunla Hakk'a yol bulur.
Şaban ayı üç ayların ikincisidir. Şaban ayının en önemli özelliklerinden birisi Berat gecesinin bu ayın on beşinci gecesi olmasıdır. Berat gecesi; meleklerin inmesi, duaların geri çevrilmeyip kabul olunması gibi birçok lütuf barındırmaktadır. Berat Kandili; Günahlardan kurtulmak, manen temize çıkmak, ilâhî affa ulaşmak için Hz. Allah’ın biz Müslümanlara lütfettiği kıymetli bir zamandır. Bu gece rahmet gecesidir… Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyuruyor:“Şaban ayının 15. gecesi olduğunda o geceyi ibadetle geçirin, gündüzünde de oruç tutun. Çünkü Yüce Allah, bu gece güneşin batışından fecre kadar (olan sürede) dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve ‘Tövbe eden yok mu, tövbesini kabul edeyim! Rızık isteyen yok mu, rızık vereyim! Şifa isteyen yok mu, şifa vereyim! Başka isteği olan yok mu, ona da istediğini vereyim, buyurur.”(4)
Berat gecesinde ilahi aftan mahrum kalanlar… Merhum Elmalılı Muhammed Hamdi YAZIR’ın Hak Dini Kur’an Dili isimli tefsirinde belirtildiğine göre; Anne ve babasını incitenler, Büyücüler, Başkalarına kin besleyenler İçki düşkünleri bu gecenin faziletinden yararlanamazlar” (5)
Ramazan-ı Şerif ayı ve Kadir Gecesi
Ramazan-ı şerif ayı; aylar içinde sultanlıkla taltif edilen bir payenin sahibi olarak, kandillerle karşılanıp bayramlarla uğurlanır. İftar, sahur ve teravih gibi ibadet neşesinin ötesinde manalar taşıyan merasimleriyle de sultan olmanın ayrıcalıklarını yaşar. Daha kendisi gelmeden önce, kandilleri gönderip sonra kendileri teşrif eden sultan ayı Ramazan, manevi hayatımızda meydana getirdiği değişiklikle özel bir yere sahiptir.Ramazan ayının günahkâr kullar için yeniden kendine gelme, şeytanın vurduğu prangayı koparma fırsatı verdiğini Peygamberimiz (s.a.s.) şöyle belirtir: "Ramazan ayı girdiği zaman cennetin kapıları açılır, cehennemin kapıları kapanır ve şeytanlar da zincire vurulur…"(6) Ramazan-ı şerif ayının özellikle bizim toplumumuzun dinî hayatında müstesna bir yeri vardır. Bizler, Ramazan-ı şerifi yılda bir defa gelen önemli bir misafir olarak kabul eder ve hazırlıklarını buna göre yaparız. Ramazan-ı şerif ayının özellikleri Kur'an-ı Kerim'de ismi açık olarak geçen tek ay Ramazan ayıdır. Bütün insanlığı huzura ve saâdete kavuşturmak için gönderilen Kur'an-ı Kerim bu ayda inmeye başlamıştır.“Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur'an'ın indirildiği aydır.” (7) Bin aydan daha hayırlı olan Kadir Gecesi Ramazan Ayındadır. “Şüphesiz, biz onu (Kur'an'ı) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen bilir misin? Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş İçin iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.” (8) İslâm'ın beş esasından biri olan oruç bu aya tahsis edilmiştir. Teravih namazı da bu ay'a mahsus ibadetlerimizdendir.
Bu Ayları ve Geceleri Fırsat Bilmek
Üç Aylar diye adlandırılan Recep, Şaban ve Ramazan ayları, Yüce Allah’ın ruhumuza ikram ettiği faziletli ve bereketli aylardır. Yapılan dileklerin dalga dalga Allah’a ulaştığı, dökülen pişmanlık gözyaşlarının günahları silip yok ettiği kandiller geçididir. Tövbe Özellikle bu ay ve gecelerde geçmişteki hata ve günahlarımızdan pişman bir şekilde “Af ve Merhamet” sahibi Rabbimize gönülden yalvararak “tövbe ve istiğfar”da bulunmalıyız. İnsanın günahlarından temizlenmesi için Üç Aylar bir fırsattır.
Unutulmamalıdır ki, insan bu dünyada nasıl yaşamışsa kıyamet gününde Allah’ın huzuruna dünyada işledikleriyle birlikte varacaktır. Götürdükleri iyi ise sevinip mutlu olacak; kötü ise pişmanlık duyarak mahcup olacaktır. Ancak bu mahcubiyetin orada faydası da olmayacaktır. Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır: "Ey iman edenler! Allah'tan korkun, herkes yarın için ne hazırladığına bir baksın; Allah'tan sakının, çünkü Allah, işlediklerinizden haberdardır.''(9)
Nefis Muhasebesi
“Nihâyet onlardan birine ölüm gelince der ki: "Yarabbi! Beni geri gönder." Ta ki boşa geçirdiğim dünyada iyi iş (ve hareketler) yapayım. Hayır! Onun söylediği bu söz (boş) laftan ibarettir.Artık onların önlerinde, tekrar diriltilecekleri güne kadar (hiçbir şekilde dünyaya dönemeyecekleri) bir perde (olan kabir hayâtı) vardır.” (10) Pişman olmadan önce bu aylar vesilesiyle öncelikle iman ve Salih amel yönünden durumumuzu kontrol etmeliyiz.
Ramazana Hazırlık
Receb ve Şaban ayları, rahmet ayı olan Ramazanı karşılayan aylar olup Ramazan ayının müjdecisidir. Zira Receb ve Şaban aylarının feyzinden ve bu aylarda bulunan Regaib, Mirac ve Berat gecelerinin rahmetinden istifade yolunu tutan kişi Ramazan ayında her türlü kötülükten kendini uzak tutar ve insanî vasıflarının artmasına gayret eder. Nihayet Kadir gecesinde yapacağı ibadet ve tövbe ile manevî hazza ulaşır. Bu aylarda bol bol istiğfar etmek, namaz kılmak, oruç tutmak, Kur’an okumak ve dua etmek en uygun davranışlardır.De ki: "Ey kendilerine kötülük edip aşırı giden kullarım! Allah’ın rahmetinden umudunuzu kesmeyin. Doğrusu Allah günahların hepsini bağışlar. Çünkü O, bağışlayandır, merhametlidir." (11)
SONUÇ :
Halk arasında "Üç Aylar" diye adlandırılan Receb-i şerif, Şâban-ı şerif ve Ramazan-ı şerif ayları, Yüce Allah'ın ruhumuza ikram ettiği faziletli ve bereketli zaman dilimleridir. Yapılan dileklerin dalga dalga Hz. Allah'a ulaştığı, dökülen pişmanlık gözyaşlarının günahları silip yok ettiği kandiller geçididir. Üç Aylar günah işlemeye müsait bulunan insanın, günahlarından temizlenmesi için bir fırsattır.
Üç Aylar geçmişin muhasebesini yaparak geleceğe azim ve enerjiyle yürümek isteyenlerin ayıdır.
Üç Aylar ve kandiller, dünyevî meşguliyetlerimizden sıyrılıp, yaratılış gayemizi düşünmemiz; yaratan ve yaratılanlarla olan münasebetlerimizi değerlendirmemiz gereken aylardır
Üç Aylar; Yaratıcımıza karşı görev ve sorumluluklarımızı hatırlatmalı ve gaflet uykusundan uyanmamıza vesile olmalıdır. Aramızdaki çekişmeleri, tefrika ve ihtilâfları, şahsî menfaat hesaplarını bertaraf etmeli; barış, hoşgörü, kardeşlik, birlik ve beraberliğimizin güçlenmeliyiz.
Unutmayalım ki; Receb-i şerif tohum ekme, Şaban-ı şerif sulama, Ramazan-ı şerif ise hasat ayıdır.
Bütün Din kardeşlerimizin Üç Aylarını tebrik ediyor, hayırlara vesile olmasını Cenâb-ı Hak'tan niyaz ediyorum.
Selam hidayete tabi olanlara olsun.
1- Taberânî, el-Mu'cemü'l-evsat, IV, 189
2- İsra süresi, 1
3- Müslim, İman, 279
4- İbnMace, İkâmetü’s-Salât, 191 ( I, 444) Hadis No:1388.
5- Elmalı, a.g.e. VI/4293
6- Buhari, Savm: 5
7- Bakara, 185
8- Kadir, 1-5
9- Haşr, 18
10- Mü’minun, 99-100
11- Zümer, 53