Yöredeki kültürel çeşitlilik beslenme biçimini de etkilemiştir. Beslenmede tahıl ürünleri ağırlıktadır. Kış sebzelerinin çokluğu da mutfağı zenginleştiren bir etmendir. Kestane, ayva gibi meyvelerden yemeklik olarak da yararlanılır.
Yöre Yemeklerinden Örnekler:
Nokul (üzümlü cevizli, kıymalı, yoğurtlu), pilaki, mısır pastası, kaşık çıkartması (mamalika), keşkek, içi etli hamur (kulak hamuru), ıslama, mısır çorbası, mısır tarhanası, sirkeli pırasa, içli tava, katlama, kabak millesi, hamursuz tatlısı.
Sinop’ta damak zevkine düşkün olanlar yöreye özgü çok sayıda lezzeti keşfedebilir.
Karadeniz kıyısındaki her kent gibi Sinop’ta da denizin bereketi yemeklerinde kendini hissettiriyor. Karadeniz’in hemen her yerinde pek çok leziz deniz mahsulünü yiyebilmeniz mümkün olsa da Sinop’un yöresel özellikleri ile kaynaştırılmış balık yemekleri burada ayrı bir lezzete bürünüyor. Hamsi başta olmak üzere Karadeniz’de balıkçı ağlarına takılan her türlü balık farklı biçimlerde pişirilerek servis edilmekte. Karadeniz’in vazgeçilmezi hamsinin ana malzeme olduğu içli tava Sinop’ta balık yemeklerinin en ünlülerinden. Balık göç yolu üzerinde bulunan ve balığın başkenti olarak adlandırılan Sinop'ta deniz ürünlerini taze olarak tüketebilirsiniz. Hamsili pilav, balık çorbası, çarpan buğulama ya da mezgit tavayı tatmadan kentten kesinlikle ayrılmayın.
Limana giderek burada lokanta olarak düzenlenmiş teknelerde yemeğinizi yiyebilir, bu arada kısa bir Karadeniz turu da yapabilirsiniz.
Sinop’un yöre mutfağının tadına doyulmaz yemeklerinin büyük bölümü ise hamur işlerinden oluşuyor. Bunların başında hamur ya da kulak hamuru diye adlandırılan cevizli ve yoğurtlu mantısının ünü ülke sınırlarını aşmıştır. Islama ve tirit ise sofraları süsleyen en önemli lezzetler arasında yer alır. Bunların arasında üzümlü, cevizli ve kıymalı olarak hazırlanan nokul, içi etli hamur, katlama başta geliyor. Kaşık çıkartması (mamalika), zılbıt böreği, hasuda, Boyabat, Durağan ve Saraydüzü ilçelerinde yiyebileceğiniz sırık kebabı, taktak helvası ve ezmesi ile incir uyuşturması Sinop’taki diğer yöresel tatlar. Birde Sinop'ta pastanelerde bulabileceğiniz kente özel prenses tatlısını denemeyi ihmal etmeyin.
Denizi gibi doğası da oldukça cömert olan Sinop verimli topraklara sahip. Bunun sonucunda pek çok meyve ve sebzenin üretilebildiği Sinop’ta yetişen ürünler arasında en meşhuru Sinop Kestanesi. Türkiye’nin en lezzetli kestanesi olduğundan mevsiminde gittiyseniz mutlaka tadına bakmanızı tavsiye ederiz.
Bazı Sinop yemeklerininin ayrıntılarını sizler için paylaşıyoruz.
Katlama: Un, tuz ve su ile yumuşak bir hamur yapılır, bezelere ayrılıp dinlendirilerek yapılıyor. Bezeler yufka şeklinde açılıp üzerine sıvı yağ sürülür. Bohça şeklinde katlanır, katlama esnasında da her kata sıvı yağ sürülür, 5-10 dakika dinlendirilir. Çok ince olmayacak şekilde tekrar açılır ve sac üzerinde ters düz edilerek pişirilir. Pişirme esnasında her iki yüzüne de sıvı yağ sürülür. Sıcak olarak servis yapılır.
Islama: Genellikle özel günlerde yapılan bir yemek olan ıslama, ince bir hamura tavuk eti ve ceviz eklenerek yapılıyor. Sinop'a giden herkesin mutlaka denemesi gereken bir lezzet olan ıslama, farklı şekillerde de hazırlanabiliyor. Gerze ve diğer ilçelerde ise tirit geleneği daha fazladır. Tirit her ilçeye göre farklılık gösterir.
İslama nasıl yapılır? Hazır ıslamalık yufka kare kare olacak şekilde kesilir. Kesilen yufka borcama hiç boşluk kalmayacak şekilde dik olarak dizilir. Bu sırada bütün tavuk haşlanır. Dizilen ıslama yufkasının üzerine bol miktarda ceviz konulur. Tereyağı eritip üstüne dökülür. Haşlanan tavuk de parçalanerek yufkaların üzerine konulur. Tavuk suyu bol miktarda konulur. Yufkalar suyunu çekerse sürekli ilave ediler.
Mısır Çorbası: Mısır yetiştiriciliğinde son derece önemli bir il olan Sinop'ta mısır çorbası özellikle kış aylarında sofraları süsler. Bir şifa kaynağı olarak tüketilen mısır çorbası, doğal malzemelerden hazırlanıyor.
Malzemeler: Çorbalık mısır, barbunya fasulye (mısırdan daha az) yağ, soğan, kemikli et, tuz
Yapılışı: Çorbalık mısır ve barbunya bir akşam önce bir kapta soğuk suyla ıslatılır. Ertesi gün içine su ilave edilerek biraz haşlanması sağlanır. Daha sonra ayrı bir tencerede kavrulan kemikli et haşlanan bu karışıma eklenir ve pişirmeye devam edilir. Ne et ne de mısır tam olarak pişmemelidir ki her ikisi bir araya gelince pişme olayı devam edebilsin. İyice piştikten sonra ayrı bir kapta iri doğranmış ve yağda hafifçe sarartılmış soğanlar tuz ile birlikte yemeğe ilave edilir. Biraz daha pişirilip altı kapatılır.
Sinop Mantısı: Sinop mantısını diğer mantılardan ayıran en önemli özellik fındık ve fıstık tanelerinden oluşması. Sinop mantısı, deneyen herkesi kendine hayran bırakıyor. Sinop mantısının asıl ismi kulak hamurudur. Yörede içi etli hamur olarak da adlandırılır.
Sinop Mantısı nasıl yapılır? Malzemeler: Un, yumurta, su, tuz, soğan, kıyma, karabiber, ceviz
Yapılışı: Yumurta, un, tuz ve suyla orta sertlikte bir hamur yoğrulur ve parçalara ayrılır. Bir süre dinlendirilen hamur parçaları, oklava ile orta kalınlıkta açılır ve yaklaşık beşer santimlik karelere bölünür. Karelerin içine kıyma, soğan, tuz ve karabiberden oluşan karışım konulur ve hamurlar muska şeklinde ikiye katlanır. Katlanan hamurlar önce kaynamış tuzlu suda haşlanır sonrasında buradan bir süzgece alınır ve birbirlerine yapışmasını engellemek için üzerlerine soğuk su dökülür. Sonrasında bir tepsiye veya tabağa alınan hamurların üzerine isteğe göre ceviz, keş veya sarımsaklı yoğurt dökülerek servis edilir. İsteğe göre bu malzemelerin üzerine kızdırılmış tereyağı veya kekik, nane, pul biber gibi baharatlar da dökülebilir.
Mantı, evlerde büyük tepsilerde hazırlanarak servis yapılır. Eğer cevizli mantı tepsiye döşenecekse ceviz önce tepsinin dibine biraz serpilir, üzerine biraz pişmiş hamur konur tekrar üzerine ceviz serpilerek kat kat döşenir. En son üzerine kızdırılmış tereyağı gezdirilir.
İçli Tava:
Malzemeler (Dört Kişilik): 1 kg Hamsi, 250 gr pirinç, 1 baş soğan, 200 gr tereyağı (ya da arzuya göre sıvı yağ ), 1/2 bardak su, 2 yumurta, maydanoz, nane, tuz, karabiber
Yapılışı: Hamsiler ayıklanır ve kılçıkları çıkarılır (eğer kılçıkları kolay çıksın istiyorsanız hamsiyi bir gün dinlendirmelisiniz). Diğer tarafta soğanlar yağda sarartılıp içine pirinç eklenir ve karıştırılarak kavrulur. Tuz eklenerek üzerini kapatacak kadar su konularak pişirilir. Pirinçler diri diri olmalıdır. Pilav suyunu çekince karabiber, bol maydanoz, nane konularak demlenmeye bırakılır. Sırtları unlanan hamsiler yağlanmış tepsiye sırtları gelecek ve tavanın her yerini kapatacak şekilde dizilir. Burada dikkat edilecek husus hamsilerin hep aynı şekilde ve yarı yarıya birbirinin üzerine gelecek şekilde dizilmesidir. Bu şekilde dizilmezse pişirme esnasında araları açılır. Tepsinin kenarlarına da bir kısmı tepsiden sarkacak şekilde dizilmelidir ki sonradan üzeri kapatılabilsin. Dinlenmiş pilav bunun üzerine dökülür ve yerleştirilir. Kalan hamsiler ve tepsinin kenarından sarkanlar ile pilavın üzeri tamamen kapatılır. (Görünüm olarak pasta şeklini almalıdır) Hamsilerin üzerine çırpılmış yumurta sürülür ve fırına verilir. Fırında çevire çevire pişirilir.
Nokul: Çay saatlerinin vazgeçilmezi oklan nokul, Sinop mutfağının en leziz hamur işlerinden biridir. Dilerseniz hamur içerisinde üzüm, kıyma, ıspanak ya da ceviz ekleyebilirsiniz.
Nokul nasıl yapılır?
Sinop’ta çok yaygın olarak yapılan bir börek çeşididir. Bilhassa dini bayram günlerindeki ziyaretlerde gelen misafirlere yapılan ikramların başında yer alır. Kıymalı, üzümlü-cevizli ve yoğurtlu olmak üzere çeşitleri vardır.
Malzemeler (Kıymalı için): Un, su, tuz, maya, yağ, soğan, kıyma, tuz, karabiber, karanfil (kıymalı için)
Yapılışı: Un, su, tuz ve maya karışımıyla kulak memesi yumuşaklığında bir hamur yoğurulur ve dinlenmeye bırakılır. Diğer tarafta ince doğranmış soğanlar sararıncaya kadar yağda kavrulur. İçine yine başka bir tencerede önceden kavrulmuş kıyma, tuz, karabiber ve isteğe göre karanfil eklenir ve bir süre daha kavrulmaya devam eder.
Mayası gelen hamur 15-20 cm çapında parçalara bölünür ve oklavayla açılır. Açılan hamur yağlanır. Hamurun üzerine hazırlanan içten bir miktar konulup dağıtılır. İç konulduktan sonra hamur rulo şeklinde yuvarlanır ve yağlanmış tepsiye döşenir. Döşeme işlemi bittikten sonra bıçakla üçer cm aralıklarla yarım olarak kesilir. Böylece hamur parçaları hem birbirinden kopmaz hem de içi pişmiş olur. Üzerine yumurta ve arzuya göre çörek otu serpilerek orta ısıdaki fırında pişirilir
Kestaneli İç Pilav:
Sinop’un kestanesi meşhurdur. Daha çok Erfelek (Karasu) ve Ayancık’ta yetişir. Sinop kestanesi adıyla bilinmektedir. Haşlama, kebap gibi çerezlik çeşitleri yapılsa da, kimi yemeklerin ana malzemesi olarak da mutfağımızda yer almaktadır.
Malzemeler: Kestane, kuşbaşı et, pirinç, soğan, nohut, kavrulmuş fıstık, kuş üzümü, badem, kekik, karabiber, tuz
Yapılışı: Kuşbaşı et yıkandıktan sonra bir tavada yağsız olarak kavrulur. Et suyunu çekince kekik, karabiber gibi baharatlar ile bir miktar tereyağı da tavaya eklenir ve et bir müddet daha kavrulmaya devam eder. Et pişince tuz eklenir ve tava ateşten alınır. Ayrı bir tencerede iki baş soğan tereyağı ile sararana dek kavrulur. Önceden suda bekletilip kabukları çıkarılan bademlerde, soğanların üstüne ilave edilir ve kavurma işlemi bademler kızarana kadar devam eder.
Pirinç sıcak suyla haşlanıp, soğuk suda yıkanır ve bademlerin üzerine eklenir. Ama istenirse pirinç, etle birlikte de kavrulabilir. Bademle karışan pirinç tencere içerisinde sürekli karıştırılarak kavrulur. Sırayla önce kuş üzümleri, sonra haşlanmış nohut ve kavrulmuş fıstık eklenir. Tencereye et, tuz ve karabiber de ilave edilir ve malzemeler pembeleşene dek kısık ateşte kavrulmaya devam edilir. Sonra malzemeyi bir parmak geçecek kadar su eklenip pilavın pişmesi beklenir. Piştikten sonra demlenmeye alınan pilava haşlanmış ya da kavrulmuş kestaneler eklenip tencerenin kapağı kapatılır.
Sinop mutfağının eşsiz lezzetleri elbette bunlarla sınırlı değil. Sirkeli pırasa, keşkek gibi çeşitli lezzetleri Sinop'ta mutlaka denemelisiniz.
Sinop'un Meşhur Tatlıları Nelerdir?
Sinop'un meşhur mutfağında pek çok tatlı da yer alıyor. Sinop mutfağının en leziz tatlılarını aşağıda bulabilirsiniz:
Prenses: Sinop mutfağının mantıdan sonra en çok tercih edilen lezzet prensestir. Üstelik prenses tatlısının kökeni tam tamına 60 yıl öncelerine dayanıyor. İki tartolet hamurunun arasına eklenen hafif bir krema ve çikolata kaplamasının birleşiminden hazırlanan bu tatlı, dünyada da büyük bir ilgi odağı olmuştur.
Sıkmık Tatlısı: Görsel olarak lokma tatlısına benzeyen sıkmık tatlısı, evlerde kolaylıkla hazırlanabiliyor. Bu tatlı genellikle özel günlerde ve ramazan aylarında sıklıkla yapılıyor. Hafif ve mideyi rahatsız etmeyen yapısıyla sıkmık tatlısı, pek çok kişi tarafından tercih ediliyor.
Hamursuz Tatlısı: Sinop'ta sıklıkla yapılan bir tatlı olan hamursuz tatlısı, son derece ilgi çekici bir yapıya sahip. Hafif yapısı sayesinde herkesin gözdesi haline gelmiş bir tatlı olan hamursuz, sütlü bir kıvamda hazırlanıyor.
Hamursuz Tatlısı nasıl yapılır?
Malzemeler: 1 yumurta, süt, un, nişasta, su, ceviz, yağ, şeker, limon
Yapılışı: Yumurta, süt ve un karıştırılarak tatlı hamuru yumuşaklığında hamur yoğrulur. Yoğrulan hamur biraz dinlendirildikten sonra ufak parçalar bölünür. Bir miktar un ve nişasta birbirine karıştırılır ve bu karışım ile yufkalar açılır. Açılan yufkaların her iki tarafı da sacda hafif kızarana dek pişirilir ve ayrı bir tepsinin içine su konur. Başka bir tepsi ise yağlanır. Yufkalar su dolu tepsiye batırılıp çıkarılarak yağlanmış tepsiye üst üste döşenir. Yalnız her yufkanın arası sıvıyağ ile yağlanmalı ve kırık ceviz serpilmelidir. İşlem bittikten sonra üzeri yağlanıp börek şeklinde kesilerek fırına verilir. O arada tatlı şerbeti hazırlanır. Fırından çıkan tatlının üzerine şerbeti yedirilerek dökülür. Yalnız burada dikkat edilecek husus birinin sıcak, birinin soğuk olmasıdır.
