İktisadî Hayatın İdaresinde Yeni Eğilimler ve Kent Ekonomilerinin Yükselişi Hakkında Bazı Görüşler
Dünya üzerinde kalkınmış devletlerin çok uzun süre tatbik ettikleri klâsik kalkınma anlayışı ve modeli 21. asrın getirdiği değişim ve dönüşüm süreci ile birlikte artık terk edilmeye başlanmıştır. Bir ülkeyi alâkadar eden bütün konularda ülke başkentinin yani merkezin tek başına kaide koyucu ve karar alacak makam ve merci olduğu klâsik idare anlayışından mahallî seviyede öncelik ve karar mercilerinin de önem kazandığı yeni bir idare anlayışına geçilmiştir.
Genel olarak kalkınma, özel olarak mahallî kalkınma bugünden yarına kadar olup bitecek bir hadise değildir. Kalkınma, süreklilik arz eden ve devamlı tekâmül ettirilmesi gereken bir süreçtir. Ordu 1. Kalkınma Çalıştayı, kendi alanında bir ilk olma özelliğine sahiptir. Bu çalıştayın başarıya ulaşması için vardığı sonuçlara göre ortaya koyduğu hedeflere ulaşılması maksadıyla istikrarlı bir biçimde görevli ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından takip edilmesi, alınan kararların gereklerinin tek tek yerine getirilmesi gerekir.
Ordu 1. Kalkınma Çalıştayının Yaklaşımı Nedir?
Ülkemizde bugüne kadar uygulanan kalkınma hamleleri, mahallî otoriteleri asgarî seviyede dikkate alan, ülkede bütün şehirleri homojen tek tip olarak gören ve tek merkezden geliştirilen bir anlayışın ürünü olmuştur. Geleneksel bir yaklaşımla şehirlerin iktisadî kalkınmasına yönelik olarak vizyon, strateji ve proje çalışmaları daha ziyade merkezdeki bürokratlar eliyle tasarlanıp geliştirilmekte, mahallî seviyede bu yönde bir inisiyatif geliştirmek mümkün olamamaktaydı.
Bu çerçevede bu çalıştay aşağıda çerçevesi sunulan yeni bir anlayış ve yaklaşımla ele alınmayı gerektirmektedir. Bunlar ana hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:
1) Bu çalıştay, öncelikle Ordu’nun mevcut durumu ile ileride olması gereken yeri arasındaki boşluğu ve açığı tespit ederek bunu gidermeye yönelik bir girişim olarak görülmelidir. Bu çalıştayın tertiplenmesinden gaye, çok geniş bir katılım ile Ordu’nun mevcut potansiyelini yeniden tespitle onu harekete geçirecek hususları belirlemektir.
2) Bu çalıştayla ilde faaliyette bulunan tek tek işletmeyi veya ekonomik kuruluşları ele almak yerine bunların oluşturduğu ortak iş kollarını, sektörleri, ortak iş yapma kültürü ve girişimlerini teşvik ederek ve destekleyerek geniş ölçekli faydalar sağlamak öne çıkarılacaktır.
3) Ordu 1. Kalkınma Çalıştayı mahallî seviyede bir inisiyatif hamlesidir. Bu çalıştayla demokratik meşruiyeti güçlü, mahallî ve bölgesel talebe dönüşmüş, şehir temsilcileri aracılığıyla dillendirilen ve bütünlüğü olan çözüm paketleri geliştirilecektir.
4) Hayat boyu öğrenme yaklaşımı çerçevesinde; insanı yetiştirmeye yönelik meslekî ve şahsî programları uygulamak, yükseköğretim kurumlarının bu yönde aktif ve katılımcı vatandaşlığı kıstas alan bir perspektifi dikkate almalarını sağlamak, sertifika, derece ve diploma programlarında mahallî ve bölge önceliklerinin kayda alınması ana hedeflerdendir.
Ordu 1. Kalkınma Çalıştayının Tertiplenmesinden Maksat Nedir?
Bu çalıştayın amacı, Ordu’nun iktisadî gelişmesine ve kalkınmasına temel teşkil edecek vizyon, strateji, hedef, proje ve faaliyetleri belirlemek ve bir an önce hayata geçirmektir. Günümüzde Türkiye’de ve dünyada iktisadî çalışmaların önemli bir kısmı şehirlerde gerçekleşmektedir. Dolayısıyla, ekonomik faaliyetlere merkezlik ve kaynaklık yapan bu en temel birimi esas alarak, her bir vilâyetin Türkiye’de ve dünyada hangi bakımlardan öne çıkmasının mümkün olabileceği, gelişmeye açık alanlarının neler olduğu, istihdam kapasitesinin nasıl arttırılabileceği bir stratejik bakış açısıyla ele alınmayı gerektirmektedir.
Bu doğrultuda, Ordu’nun kendine has şartlarını araştırmak ve bunları göz önüne alarak şehrin ekonomik gelişimine temel teşkil edecek yenilikçi fikirler geliştirmek, bu fikirleri projelendirmek, ilgili çevrelerin katılım ve katkısını sağlamak, bu projelere finansal destekler bulmak, projeleri hayata geçirmek ve sonuçlarından Ordu’da yaşayanların yaygın kullanımını sağlamak bu çalışmanın gerçekleştirmek istediği ana amaç olarak ifade edilebilir. Ordu’nun iktisadî mânâda bir sıçrama yapabilmesi, yeni girişimlere, stratejilere, yaklaşımlara ve projelere olan ihtiyacı gündeme getirmektedir.
Bu ihtiyacın karşılanması, bir yandan yeni fikir ve projeleri, diğer taraftan siyasî, idarî ve finans desteklerini mecburî kılmaktadır. Bunların gerçekleşmesi merkezin ve mahallî otoritenin birlikte ve geniş katılımlı bir süreç idaresini gerektirmektedir. Bu çalışma ile, merkez/mahallî otorite beraberliği çerçevesinde, Ordu’nun iktisadî geleceğine yönelik uzun vadeli vizyon ve stratejik perspektifleri, diğer yandan5 yıllık uygulama planını (stratejik eksenler, amaçlar, hedefler, projeler ve faaliyetler) ortaya çıkarmak hedeflenmiştir.
Çalıştayların Tertiplenmesinden Genel Olarak Beklenen Maksatlar Nelerdir?
■ Katılımcı bir demokrasi kültürünün kazandırılması ve demokrasinin işletilmesi, Hükûmet, siyasî partiler ve bütün sivil toplum kurum ve kuruluşları arasında sağlıklı haberleşme ağının kurulması, STK’nın iktisadî ve politik süreçlere iştirakinin sağlanması, tenkit ve tekliflerinin parti politikalarına yansıtılması, siyasî partiler ile katılımcı kuruluşlar ve çevreler arasında sinerji oluşturulması, bölge ve illerin meselelerinin ve siyasî tekliflerin ilk elden ve birinci ağızdan öğrenilmesi, şehirlerin ekonomik fırsat alanlarının, yenilikçi ve rekabetçi kapasitelerinin tespiti ve geliştirilerek daha ileri merhalelere taşınması,
■ Vilâyetleri hakiki mânâda sosyo-ekonomik ve kültürel merkezler hâline dönüştürecek,
■ İlleri farklılıkları ve çeşitlilikleri göz ardı edilmeden ihtisaslaşmaya teşvik edecek,
■ Şehirlerin mevcut potansiyellerini açığa çıkaracak ve harekete geçirecek,
■ İllerin millî ve milletlerarası rekabet kapasitesinin inşasına yardımcı olacak,
■ Kent markaları ve ayrı ayrı şehir kimlikleri oluşturacak, yöreye has iktisadî vizyon, perspektif ve hedeflerini geliştirecek,
Sonuçların elde edilmesini sağlamaktır.
Ordu’da Mahallî İnisiyatif Hamlesinin Öncüleri Kimlerdir?
Ülkemizdeki merkez ve taşra devlet teşkilâtı yapılanması içinde mahallî inisiyatif hamlelerinin öncüleri; il milletvekilleri, valiler, üniversiteler, kaymakamlar, belediye başkanları, il genel meclisi başkanları, sanayi, ticaret, ziraat, esnaf odaları ve borsaların başkanları, esnaf ve sanatkârlar kooperatifleri başkanları, iş adamları derneklerinin başkanları, sendikaların il veya ilçe şube başkanları, tüketici dernekleri, kalkınma ajansları, KOSGEB il müdürlükleri, OSB ve küçük sanayi siteleri (KSS) idarecileri, ekonomi ile ilgili gençlik ve kadın derneklerinin ve platformlarının yöneticileri, özetle il, ilçe ve kasabalara vizyon kazandıracak olan bütün taraflardır.
Ordu 1. Kalkınma Çalıştayının Kalkınma Politikası Oluşturma Gündemi Hangi Hususları Kapsamına Almaktadır?
Ordu’nun iktisadî geleceğinin planlanması için ihtiyaç duyulan vizyon, strateji ve projelerin ortaya çıkarılabilmesi için genel olarak aşağıdaki hususlar ele alınacaktır:
■ Ordu’nun insan kaynağı,
■ Hayat standardı ve kalitesi,
■ Ekonomik gelişmişlik seviyesi ve mevcut potansiyeli,
■ İktisadî fırsat alanları,
■ Rekabetçi ve yenilikçi insanî ve iktisadî gücü,
■ Sektörler ve işkolları seviyesinde yatay ve dikey olarak kümeleme imkânları,
■ Yükseköğrenim ve meslekî eğitim imkânları.
Ordu 1. Kalkınma Çalıştayının Kalkınma Sürecinin İdaresine Katkıları Neler Olacaktır?
■ Ordu 1. Kalkınma Çalıştayı Ordu’nun kalkınma projeleri havuzunu oluşturacak ve millî ve milletlerarası ilgili çevrelere bu projeleri desteklemek için talepte bulunma fırsatı verecektir. 2017 yılı içinde Ordu 2023 Vizyon Hedefleri tespit edilmiş olup, Ordu’da görev yapan kamu kurum ve kuruluşlarının âmir ve temsilcileri eliyle belirlenen hedefler, kitap taslağı hâline getirilmiştir. Ordu 2023 Vizyon Hedefleri adını alacak olan bu kitap Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) tarafından basılacaktır.
■ Ordu’da mahallî seviyede karar alıcı merci ve makamların yaptıkları iş ve hizmetlerle ilgili olarak hesap verebilirliklerinin artması, performanslarının gözlenebilir, ölçülebilir ve karşılaştırılabilir hâle gelmesi için teknik bir zemin oluşturulacaktır. Özellikle Ordu’nun, Ankara’nın veya mahallî güçlü aktörlerin eliyle değil, kendi kendisine gündemini belirlemesi ve karar alıcıların bu gündemi takip etmesi için imkân oluşturulacaktır.
■ Ordu’nun karar alıcıları, siyasî ve iktisadî aktörler ve idarecilerin görüşleri, mahallinde Orduluların yararına gündem oluşturacaktır. [1] 08.01.2018
Not: Bu makale, Karadeniz Ekonomi Gazetesi’nin 22.01.2018 tarih ve 44 sayılı nüshasında yayımlanmıştır. www.karadenizekonomi.com
Ekrem YAMAN
Ordu Vali Yardımcısı
Web: www.ekremyaman.com.tr
E-posta: [email protected]
[1] Bu yazının hazırlanmasında aşağıdaki eserden büyük çapta istifade edilmiştir:
Kent Ekonomileri Forumu Yerel İnisiyatif Atılımı, AK Parti Ekonomi İşleri Başkanlığı, Ağustos 2014, 490 s.
Kent Ekonomileri Forumu Yerel İnisiyatif Atılımı, AK Parti Ekonomi İşleri Başkanlığı, Ağustos 2014, 490 s.