Yeni miladi bir yılın arifesindeyiz. 2022 yılı hazırlıklarını tamamladı, yola çıktı çıkacak. 2023 ise kapının eşiğinde. Hanelere girip merhaba demesine çok çok az bir süre kaldı.
Yeni Yıl herkes için yenilenme ve yeniden başlama zamanı demek. Yeni yıl hakkında kiminin hoş hayalleri, kiminin de karamsar düşünceleri var. Öte yandan yeni yılda yapmaya veya yapmamaya yönelik aldıkları kararları madde madde not edip deftere yazanlar da.
Dünyanın dört bir yanındaki medeniyetler, en az dört bin yıldır her yeni yılın başlangıcını kutluyor. Covid-19 salgını nedeniyle hem dünyada, hem de ülkemizde iki yıldır yılbaşı şenlikleri yapılamıyor. Eğlenceye dair toplu etkinlikler çoğu ülkede askıda kaldı.
Kentlerin meydanları yılbaşı gecesi insan kalabalığına hasret. İnsanlarımızda kara.
Medyada ”Aman dikkat kar geliyor!’ uyarıları yer alsa da bu hafta Marmara, İç Anadolu ve Karadeniz Bölgesi’nde yer yer kuvvetli yağışlar bekleniyor.
Meteoroloji uzmanlarının tahminlerine göre 2023 biraz kurak gidecekmiş. Soğuk ve ayaz geceler yaşayacakmışız. Beklenen yağışlar ortalamaların altında kalacakmış. Kar olmaması büyük bir tehlike. Doğrusunu söylemek gerekirse bu tahminler bizi korkutuyor.
Kuraklık ciddi bir sorun. Biliyoruz ki kar yeraltı sularını, ırmakları, nehirleri besler. Barajları su ile doldurur. Tarım arazilerine can verir.
Asıl konumuza dönelim isterseniz. Yılbaşı kutlamaları evrenseldir. Ortak gelenekler arasında partilere katılmak, özel yılbaşı yemeklerini yemek, yeni yıl için kararlar almak ve havai fişek gösterilerini izlemek yer alır.
Eski Mezopotamya'daki Babil şehri, ilk Yeni Yıl kutlamalarının kaydedildiği yerdir. Babilliler kutlamalarını bahar ekinoksundan sonraki ilk yeni ayda yaparlar ve bu festivale Akitu (Sümerlerin arpa için kullandıkları kelimeden gelir) adını verirler. İlkbaharda Mezopotamya'da arpa kesilirmiş ve Akitu sırasında kutlamanın sürdüğü 11 günün her birinde farklı bir ritüel (dini tören) varmış. Şehrin sokaklarında tanrıların heykelleri taşınırmış ve Babilliler bu şekilde yeni yıla ve yeni bir bahara hazırlanmak için dünyalarının temizlendiğine inanırlarmış.
Günümüzde ise 31 Aralık'ta dünyanın birçok şehrinde saat gece yarısını geçer geçmez muhteşem bir havai fişek gösterileri yapılıyor. Son yıllarda, Avustralya'daki Sidney, (Yeni Yıl oraya diğer büyük uluslararası şehirlerin çoğundan önce geldiğinden) bu kutlamaların ilklerinden birine ev sahipliği yapıyor. Gösteri, Sidney Limanı'nda, Opera Binası ve Harbour Bridge ile büyüleyici bir ortam oluşturuyor. Havai fişekler, dünya çapında saatler gece yarısı 00.00’ı gösterirken yüzlerce şehirde gökyüzünü aydınlatıyor.
Dünyanın her yerinde bir dizi garip ve ilginç Yeni Yıl geleneği var. İskoçya'da Yılbaşı Gecesi'ne Hogmanay denir ve gece yarısından hemen sonra arkadaşlarının ve komşularının evlerini ziyaret eden insanlar arasında “ilk ayak basma” popüler bir gelenek olmaya devam ediyor. Evinizi ilk ziyaret eden kişi bir hediye getirmelidir, çünkü bu uğurlu anlamına gelir. İspanya'da 31 Aralık gece yarısı çanlar çalarken 00.00’da üzüm yemek adettendir. Her çan sesinde bir üzüm yenir ve her üzümün gelecek yılın her ayı için uğur getirmesi beklenir. Brezilya, Ekvador, Bolivya, Venezuela ve diğer bazı Orta ve Güney Amerika ülkelerinde yılbaşı gecesi farklı renklerde özel iç çamaşırları giyilir. Yeni yılda kırmızının sevgi getirmesi, sarının ise para getirmesi beklenir.
Yeni Yıl, daha iyiye ve güzele yönelmek, doğru işlere imza atmak ve köklü değişiklik yapmak için bir fırsat olarak görülür. Yeni Yıl kararları verme geleneği batı yarımkürede daha yaygındır, ancak doğu yarımkürede de mevcuttur. Bu gelenek, istenmeyen bir alışkanlığı veya davranışı değiştirme taahhüdünde bulunan veya kişisel bir hedef belirleyen bir kişiyi içerir.
Tipik Yeni Yıl kararları arasında sigarayı bırakmak, az yemek yemek, daha fazla egzersiz (spor) yapmak, kilo vermek, daha sağlıklı beslenmek, yeni bir işe başlamak, daha organize olmak veya küs olunan kişilerle barışmak olabiliyor.
Bir Yeni Yıl kararı bizim burada bahsetmediğimiz başka şeyler de olabilir. Ancak araştırmalar, birçok Yeni Yıl kararının başarısız olduğunu gösteriyor. Belirlediğiniz hedefler konusunda gerçekçi olmanız ve çok fazla Yeni Yıl kararı almamanız başarıya ulaşmanıza yardımcı olabilir.
Hepinizin yeni yılını kutlar, sağlıklı ve huzurlu bir yıl geçirmemizi temenni ederim.
