64 yıl önce 25-26-29 Eylül 1950 tarihinde Kore savaşına katılmak üzere 1. Türk Tugayı İskenderun Limanından yola çıktı.
İkinci Dünya Savaşında aynı tarafta yer alan ABD ve Rusya arasındaki rekabet, savaş sonrasında iyice ortaya çıktı. Dünya, komünist ve diğerleri şeklinde ikiye ayrıldı. Şehirler, ülkeler, kıtalar hatta milletler bölündü.
Nato ve Varşova Paktı gibi Askeri bloklar oluştu. İkinci Dünya Savaşında Amerika ve Rusya tarafından Japonya’dan kurtarılan Kore’de, Amerikan kontrolünde Güney Kore ile Rusya’nın kontrolünde Kuzey Kore devletleri kuruldu. BM. Kararı doğrultusunda Amerikan ve Rus kuvvetleri bu devletlerden çekildiler. 25 Haziran 1950 ‘de Kuzey Kore kuvvetleri sınırı geçerek Güney Kore topraklarına girdiler. Birleşmiş Milletler kararına uyan, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 16 Devlet, Güney Kore’ye yardım için Kore’ye gönderdiler. Üç yıl süren Kore Savaşı yaşandı.
Soğuk savaş döneminin ilk çatışma alanı Kore olmuştur. 1949 yılında NATO’nun kurulmasıyla batıda yayılma şansı azalan Rusya, aynı yıllarda Komünistlerin Çin’de duruma hâkim olmasıyla yönünü doğuya çevirdi. Rus, Çin ve Kuzey Kore liderleri Ocak 1950’de Pekin’de Güney Kore’nin işgalini görüştüler.
25 Haziran 1950 günü Kuzey Kore Kuvvetlerinin 38. Paraleli geçerek Güney Kore topraklarına girmesiyle, savaş başladı. Aynı gün toplanan Birleşmiş Milletlerin Kuzey Kore Birliklerinin sınırın gerisine çekilmesi kararı Kuzey Korelilerce dikkate alınmadı. Bu arada ABD başkanı Truman, Japonya’daki Uzak Doğu Amerikan Kuvvetleri Komutanı Mac Arthur’a, Güney Kore’ye yardım için yetki verdi. Başkan Truman bu kararı kongreye danışmadan vermişti. Bizdeki benzer tartışmalar orada da yaşandı.
27 Haziran 1950’de tekrar toplanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, üye ülkelerin Güney Kore’ye yardımı kararını aldı. İlginç olan taraf şudur ki, bu iki toplantıya, Komünist Çin’in Birleşmiş Milletlere üye kabul edilmesine kadar toplantılara katılmayacağını daha önce açıklamış olan Rusya katılmamıştı. Katılsaydı veto hakkını kullanabilir, Birleşmiş Milletler Ordusu kurulmaz, Kore Savaşı olmaz, Kuzey Kore kolayca Güney Kore’yi işgal eder, Güney Kore diye bir devlet olmazdı. Tabii ki Türk askeri de Kore’ye gitmezdi.
Birleşmiş Milletlerin çağrısıyla Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 16 Devlet Kore’ye asker gönderdi.: ABD., İngiltere, Kanada, Türkiye, Avusturalya, Tayland, Filipinler, Fransa, Yunanistan, Yeni Zellanda, Hollanda, Kolombiya, Belçika, Habeşistan, Güney Afrika, Lüksemburg.
II. Dünya Savaşında tarafsız kalmayı başarabilen Türkiye, Rusya’nın baskısıyla Almanya ve Japonya’ya kâğıt üzerinde de olsa savaş açmak zorunda kalmış ve bu sayede Birleşmiş Milletlere kabul edilmişti. Bu bakımdan savaş sonrasında Türkiye yapayalnızdı. Bu yüzden Rusya’nın baskıları giderek arttı. Yalta Konferansında Rusya, Montreux Sözleşmesinin değişmesini istedi.
Rusya, Türkiye ile imzaladığı 17 Aralık 1925 tarihli Dostluk ve Tarafsızlık antlaşmasının süresinin uzatılmayacağını açıkladı.
7 Haziran 1945’te de Rusya Türkiye’den, Boğazlarda üs, Doğu Anadolu’da toprak istedi. Türkiye, Sovyet yayılmasına karşı 4 Nisan 1949’da kurulan Nato’ya da kabul edilmedi. (Nato’ya girmek için İlk başvuruyu CHP hükümeti 11 Mayıs 1950’de yaptı. Bu konuda CHP ile DP arasında görüş ayrılığı yoktur.)
Bu sırada Türkiye’de 14 Mayıs 1950 seçimleri yapıldı ve DP iktidara geldi. Yeni hükümet, 25 Haziran 1950’de başlayan Kore Savaşına, Birleşmiş Milletlerin davetine uyarak, 25 Temmuz 1950’de 4500 kişilik bir kuvvetle katılma kararı aldı. Bu tarihten 11 gün önce TBMM tatile girdiğinden, Kore Savaşı ile ilgili meclis görüşmeleri, 9. Dönem TBMM.’nin 1 Kasım 1950’de toplanmasından sonraki günlerde gerçekleşti.
1928 doğumluların terhisine az bir süre kaldığından,1929 doğumlu, gönüllü ve sağlıklı askerler arasından seçilerek özel olarak hazırlanan Kore Türk Silahlı Kuvvetleri, Ankara Etimesgut Garnizonunda toplandı.
BM. Kore Türk Tugay komutanlığına Süvari Tuğgeneral Tahsin Yazıcı, Kurmay Başkanlığına da Kurmay Yarbay Selahattin Tokay atandı. Daha sonra Tugay bünyesine katılacak olan 241. Piyade Alay komutanı da Albay Celal Dora idi.
Kore 1. Türk Tugayının mevcudu; 259 subay, 395 astsubay, 18 askeri memur, 4 sivil memur, 4414 er olmak üzere 5090 kişi idi. Hazırlıklarını tamamlayan tugay 19 Eylül’de üç ayrı katar halinde İskenderun’a yola çıktı. Trenlerin geçtiği yerlerde halkın askerimize olan ilgisi anlatılacak gibi değildi. İskenderun’da toplanan tugay, Kurban Bayramını da burada geçirdikten sonra Güney Kore’nin güney ucundaki Pusan Limanına gitmek üzere, üç kafile halinde yola çıktı.
İlk gün: 25 Eylül 1950.Alay Komutan Yardımcısı Piyade Yarbay Natık Poyrazoğlu komutasındaki 1800 kişilik I. Kafile, MAC REA isimli Amerikan gemisi ile, ikinci gün: 26 Eylül 1950. Alay Komutanı Piyade Albay Celal Dora Komutasındaki 2500 kişilik 2. Kafile, General W. HAAN isimli Amerikan gemisi ile, üçüncü gün: 29 Eylül 1950. Topçu Tabur Komutanı Yarbay Tahsin Kurtay Komutasındaki 700 kişilik 3. Kafile, PRİVATE JOHNSON isimli Amerikan gemisiyle yola çıktılar.
Gemilerin güvenliğini sağlamak için, 1.Kafileye Gemlik Muhribi, 2. Kafileye Gaziantep Muhribi, 3. Kafileye de Gelibolu Muhribi Mısır’a kadar eşlik ettiler. Bu tarihten başlayarak 1960 yılına kadar, birer yıl süre ile 10 Türk Tugayı Güney Kore’de görev yaptı. İlk üç Tugay zamanında üç yıl süren savaş yaşandı. 4.Tugayın ilk Kafilesinin Kore’ye ulaşmasından birkaç hafta sonra yapılan ateşkesle savaş sona erdi. Dolayısı ile ilk 4 tugay mensupları olan 16000 askerimiz Kore Gazisidir. Diğer Tugay mensupları askerliklerini Kore’de yapmış oldular.
İkinci Dünya Savaşında aynı tarafta yer alan ABD ve Rusya arasındaki rekabet, savaş sonrasında iyice ortaya çıktı. Dünya, komünist ve diğerleri şeklinde ikiye ayrıldı. Şehirler, ülkeler, kıtalar hatta milletler bölündü.
Nato ve Varşova Paktı gibi Askeri bloklar oluştu. İkinci Dünya Savaşında Amerika ve Rusya tarafından Japonya’dan kurtarılan Kore’de, Amerikan kontrolünde Güney Kore ile Rusya’nın kontrolünde Kuzey Kore devletleri kuruldu. BM. Kararı doğrultusunda Amerikan ve Rus kuvvetleri bu devletlerden çekildiler. 25 Haziran 1950 ‘de Kuzey Kore kuvvetleri sınırı geçerek Güney Kore topraklarına girdiler. Birleşmiş Milletler kararına uyan, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 16 Devlet, Güney Kore’ye yardım için Kore’ye gönderdiler. Üç yıl süren Kore Savaşı yaşandı.
Soğuk savaş döneminin ilk çatışma alanı Kore olmuştur. 1949 yılında NATO’nun kurulmasıyla batıda yayılma şansı azalan Rusya, aynı yıllarda Komünistlerin Çin’de duruma hâkim olmasıyla yönünü doğuya çevirdi. Rus, Çin ve Kuzey Kore liderleri Ocak 1950’de Pekin’de Güney Kore’nin işgalini görüştüler.
25 Haziran 1950 günü Kuzey Kore Kuvvetlerinin 38. Paraleli geçerek Güney Kore topraklarına girmesiyle, savaş başladı. Aynı gün toplanan Birleşmiş Milletlerin Kuzey Kore Birliklerinin sınırın gerisine çekilmesi kararı Kuzey Korelilerce dikkate alınmadı. Bu arada ABD başkanı Truman, Japonya’daki Uzak Doğu Amerikan Kuvvetleri Komutanı Mac Arthur’a, Güney Kore’ye yardım için yetki verdi. Başkan Truman bu kararı kongreye danışmadan vermişti. Bizdeki benzer tartışmalar orada da yaşandı.
27 Haziran 1950’de tekrar toplanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, üye ülkelerin Güney Kore’ye yardımı kararını aldı. İlginç olan taraf şudur ki, bu iki toplantıya, Komünist Çin’in Birleşmiş Milletlere üye kabul edilmesine kadar toplantılara katılmayacağını daha önce açıklamış olan Rusya katılmamıştı. Katılsaydı veto hakkını kullanabilir, Birleşmiş Milletler Ordusu kurulmaz, Kore Savaşı olmaz, Kuzey Kore kolayca Güney Kore’yi işgal eder, Güney Kore diye bir devlet olmazdı. Tabii ki Türk askeri de Kore’ye gitmezdi.
Birleşmiş Milletlerin çağrısıyla Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 16 Devlet Kore’ye asker gönderdi.: ABD., İngiltere, Kanada, Türkiye, Avusturalya, Tayland, Filipinler, Fransa, Yunanistan, Yeni Zellanda, Hollanda, Kolombiya, Belçika, Habeşistan, Güney Afrika, Lüksemburg.
II. Dünya Savaşında tarafsız kalmayı başarabilen Türkiye, Rusya’nın baskısıyla Almanya ve Japonya’ya kâğıt üzerinde de olsa savaş açmak zorunda kalmış ve bu sayede Birleşmiş Milletlere kabul edilmişti. Bu bakımdan savaş sonrasında Türkiye yapayalnızdı. Bu yüzden Rusya’nın baskıları giderek arttı. Yalta Konferansında Rusya, Montreux Sözleşmesinin değişmesini istedi.
Rusya, Türkiye ile imzaladığı 17 Aralık 1925 tarihli Dostluk ve Tarafsızlık antlaşmasının süresinin uzatılmayacağını açıkladı.
7 Haziran 1945’te de Rusya Türkiye’den, Boğazlarda üs, Doğu Anadolu’da toprak istedi. Türkiye, Sovyet yayılmasına karşı 4 Nisan 1949’da kurulan Nato’ya da kabul edilmedi. (Nato’ya girmek için İlk başvuruyu CHP hükümeti 11 Mayıs 1950’de yaptı. Bu konuda CHP ile DP arasında görüş ayrılığı yoktur.)
Bu sırada Türkiye’de 14 Mayıs 1950 seçimleri yapıldı ve DP iktidara geldi. Yeni hükümet, 25 Haziran 1950’de başlayan Kore Savaşına, Birleşmiş Milletlerin davetine uyarak, 25 Temmuz 1950’de 4500 kişilik bir kuvvetle katılma kararı aldı. Bu tarihten 11 gün önce TBMM tatile girdiğinden, Kore Savaşı ile ilgili meclis görüşmeleri, 9. Dönem TBMM.’nin 1 Kasım 1950’de toplanmasından sonraki günlerde gerçekleşti.
1928 doğumluların terhisine az bir süre kaldığından,1929 doğumlu, gönüllü ve sağlıklı askerler arasından seçilerek özel olarak hazırlanan Kore Türk Silahlı Kuvvetleri, Ankara Etimesgut Garnizonunda toplandı.
BM. Kore Türk Tugay komutanlığına Süvari Tuğgeneral Tahsin Yazıcı, Kurmay Başkanlığına da Kurmay Yarbay Selahattin Tokay atandı. Daha sonra Tugay bünyesine katılacak olan 241. Piyade Alay komutanı da Albay Celal Dora idi.
Kore 1. Türk Tugayının mevcudu; 259 subay, 395 astsubay, 18 askeri memur, 4 sivil memur, 4414 er olmak üzere 5090 kişi idi. Hazırlıklarını tamamlayan tugay 19 Eylül’de üç ayrı katar halinde İskenderun’a yola çıktı. Trenlerin geçtiği yerlerde halkın askerimize olan ilgisi anlatılacak gibi değildi. İskenderun’da toplanan tugay, Kurban Bayramını da burada geçirdikten sonra Güney Kore’nin güney ucundaki Pusan Limanına gitmek üzere, üç kafile halinde yola çıktı.
İlk gün: 25 Eylül 1950.Alay Komutan Yardımcısı Piyade Yarbay Natık Poyrazoğlu komutasındaki 1800 kişilik I. Kafile, MAC REA isimli Amerikan gemisi ile, ikinci gün: 26 Eylül 1950. Alay Komutanı Piyade Albay Celal Dora Komutasındaki 2500 kişilik 2. Kafile, General W. HAAN isimli Amerikan gemisi ile, üçüncü gün: 29 Eylül 1950. Topçu Tabur Komutanı Yarbay Tahsin Kurtay Komutasındaki 700 kişilik 3. Kafile, PRİVATE JOHNSON isimli Amerikan gemisiyle yola çıktılar.
Gemilerin güvenliğini sağlamak için, 1.Kafileye Gemlik Muhribi, 2. Kafileye Gaziantep Muhribi, 3. Kafileye de Gelibolu Muhribi Mısır’a kadar eşlik ettiler. Bu tarihten başlayarak 1960 yılına kadar, birer yıl süre ile 10 Türk Tugayı Güney Kore’de görev yaptı. İlk üç Tugay zamanında üç yıl süren savaş yaşandı. 4.Tugayın ilk Kafilesinin Kore’ye ulaşmasından birkaç hafta sonra yapılan ateşkesle savaş sona erdi. Dolayısı ile ilk 4 tugay mensupları olan 16000 askerimiz Kore Gazisidir. Diğer Tugay mensupları askerliklerini Kore’de yapmış oldular.
Kore 1. Türk Tugayının İskenderun Limanından 25- 26- 29 Eylül 1950’de yola çıkışının 62 yılı olan 2012 yılı 25 Eylülünde, Sinop Şehit ve Gaziler Derneği ile işbirliği yapılarak, Sinoplu Kore Gazileri Sinop Üniversitesinde toplandılar. Üniversite öğrencilerinin refakatinde denize çelenk bıraktılar. Valilik, Garnizon komutanlığı, Belediye Başkanlığı, Şehit ve Gaziler Derneğini ziyaret ettiler. Garnizon Şehitliği ile Deniz şehitliğini de ziyaret edip çiçekler bıraktıktan sonra Üniversitemizi ziyaret ettiler. Öğle yemeğini öğrencilerle birlikte yediler. Öğleden sonraki programda öğrencilere Kore Savaşını anlattılar. Onlar öğrencileri, öğrenciler onları çok sevdiler.
Aradan sadece iki yıl geçti.
ONLARDAN 4 TANESİ ARTIK YOK…
Dikmen- Büyükdağ Köyünden Kore Gazisi 1927 Doğumlu rahmetli Akif ŞEN. İskenderun’dan yola çıkan 1. Tugay’da görev yaptı.14 Şubat 2013 tarihinde aramızdan ayrıldı. Büyükdağ Köyü mezarlığına defnedildi.
Türkeli- Yapraklı Köyünden 1929 doğumlu rahmetli Abdullah AYDIN. İskenderun’dan yola çıkan 1. Tugayda görev yaptı. 09 Mayıs 2013’te aramızdan ayrıldı. Yapraklı Köyü Mezarlığına defnedildi.
Erfelek- Tatlıca Köyünden 1930 doğumlu rahmetli Tahsin ŞENTÜRK. Kore 2. Türk Tugayında görev yaptı. 29 Ekim 2013’te aramızdan ayrıldı. Tatlıca Köyü mezarlığına defnedildi.
Erfelek- Tatlıca Köyünden 1930 doğumlu rahmetli Tahsin ŞENTÜRK. Kore 2. Türk Tugayında görev yaptı. 29 Ekim 2013’te aramızdan ayrıldı. Tatlıca Köyü mezarlığına defnedildi.
Türkeli- Karabey Köyünden 1930 doğumlu rahmetli Hamza ÖZDEMİR. Kore 2. Türk Tugayında görev yaptı. 04 Ağustos 2014 tarihinde aramızdan ayrıldı. Karabey Köyü mezarlığına defnedildi. Ruhları şad olsun.
