Kökleri Bizans’a kadar uzanan, Hristiyan inancına göre dini olayların ve dini ruhaniyeti olan kişilerin konu edildiği tasvirlere “ikona” adı veriliyor. Başlangıçta sanat değeri taşımayan ikonalar zamanla gelişerek, diğer toplumlara yayılarak hem bir sanat ekolu olmuş hem de dinsel kültün değişmez bir parçası haline gelmiştir.
7. ve 8. yy.larda Hristiyan mezhepleri arasında ikonaların dini değeri konusunda tartışmalar yaşanmıştır. Bir kısım Hristiyan mezhepleri ikonaları putperestlik sayarak onları kırmaya, parçalamaya yönelik faaliyetlerde bulunmuş ve ikonaları yok etmişlerdir. Bir kısmı da “ikonaların bir tarafını kırmak ve tahrip etmek suretiyle tasvir ettiği olaya veya kişilere saygısızlık yapılmıştır” diye ortadan kaldırmışlardır. Bir kısım mezheplerde ikonalara saygı duyarak onları korumaya yönelmiştir. İkonalara düşman olup onları tahrip eden kişilere ikonoklast, ikona seven kişilere de ikonodül denmektedir. 7. Ve 8. yy.larda ikonoklast (ikon kırıcı) devir adı verilmiştir. Protestan mezhebinin resim ve heykeli putperestlik olarak görmesi kiliselerimde ikonalara yer vermemesine neden olmuştur. Katolik mezhebinde ise kiliselerde heykel ve kabartma var ise de ikonalara yer verilmemiştir. Anadolu kiliselerindeki ikona tahribatı Hristiyan mezhepleri arasındaki görüş farklılığı nedeniyle olmuştur.
İkonaları savunan ve kiliselerde ikonalara yer veren Hristiyan mezhebi Ortodokslardır. Karadeniz’de Hristiyanlığın yayıldığı en eski Merkez Sinop Balatlar Kilisesi ve Aziz Fokas Kiliseleridir. İngilizlerin 1994 – 1997 yıllarında Sinop Çiftlik Köyündeki Aziz Fokas Kilisesinde yapılan kazı çalışmalarından çıkan bulgular 2010 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla Sinop Balatlar Kilisesinde başlatılan ve devam eden kazılarda ortaya çıkan bulgular da bunu doğrulamaktadır.
XIX yy. ilimiz ve çevresinde bulunan kiliselerden günümüze kaldığı tahmin edilen ikonalar Sinop Arkeoloji Müzesinde muhafaza edilmektedir. Bunlar kestane ağacından yapılmış panolara alçı sıvanarak, bazılarında ise bez alçı bir arada kullanılarak, üzerinde çeşitli boya ve altın yaldızlar yapılmıştır. İkona kırıcılarından kurtarılmış en eski ikonalar bugün değerine paha biçilemez durumdadır.
Ortodoks mezhebinin en eski ikonalarını görmek isteyenler Sinop Arkeoloji Müzesini ziyaret edebilirler. Özellikle cruise yolu ile ilimize gelen yabancı konuklarımız, Arkeoloji müzemizde sergilenen bu tarihi ikonaları ziyaret etmekte ve dikkatlerini çekmektedir.
.jpg)
7. ve 8. yy.larda Hristiyan mezhepleri arasında ikonaların dini değeri konusunda tartışmalar yaşanmıştır. Bir kısım Hristiyan mezhepleri ikonaları putperestlik sayarak onları kırmaya, parçalamaya yönelik faaliyetlerde bulunmuş ve ikonaları yok etmişlerdir. Bir kısmı da “ikonaların bir tarafını kırmak ve tahrip etmek suretiyle tasvir ettiği olaya veya kişilere saygısızlık yapılmıştır” diye ortadan kaldırmışlardır. Bir kısım mezheplerde ikonalara saygı duyarak onları korumaya yönelmiştir. İkonalara düşman olup onları tahrip eden kişilere ikonoklast, ikona seven kişilere de ikonodül denmektedir. 7. Ve 8. yy.larda ikonoklast (ikon kırıcı) devir adı verilmiştir. Protestan mezhebinin resim ve heykeli putperestlik olarak görmesi kiliselerimde ikonalara yer vermemesine neden olmuştur. Katolik mezhebinde ise kiliselerde heykel ve kabartma var ise de ikonalara yer verilmemiştir. Anadolu kiliselerindeki ikona tahribatı Hristiyan mezhepleri arasındaki görüş farklılığı nedeniyle olmuştur.
İkonaları savunan ve kiliselerde ikonalara yer veren Hristiyan mezhebi Ortodokslardır. Karadeniz’de Hristiyanlığın yayıldığı en eski Merkez Sinop Balatlar Kilisesi ve Aziz Fokas Kiliseleridir. İngilizlerin 1994 – 1997 yıllarında Sinop Çiftlik Köyündeki Aziz Fokas Kilisesinde yapılan kazı çalışmalarından çıkan bulgular 2010 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla Sinop Balatlar Kilisesinde başlatılan ve devam eden kazılarda ortaya çıkan bulgular da bunu doğrulamaktadır.
XIX yy. ilimiz ve çevresinde bulunan kiliselerden günümüze kaldığı tahmin edilen ikonalar Sinop Arkeoloji Müzesinde muhafaza edilmektedir. Bunlar kestane ağacından yapılmış panolara alçı sıvanarak, bazılarında ise bez alçı bir arada kullanılarak, üzerinde çeşitli boya ve altın yaldızlar yapılmıştır. İkona kırıcılarından kurtarılmış en eski ikonalar bugün değerine paha biçilemez durumdadır.
Ortodoks mezhebinin en eski ikonalarını görmek isteyenler Sinop Arkeoloji Müzesini ziyaret edebilirler. Özellikle cruise yolu ile ilimize gelen yabancı konuklarımız, Arkeoloji müzemizde sergilenen bu tarihi ikonaları ziyaret etmekte ve dikkatlerini çekmektedir.
